BÜYÜK NUTUK

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 20.1

TÜRK GENÇLİĞİNE BIRAKTIĞIM EMANET Saygıdeğer Efendiler, sizi günlerce işgal eden uzun ve teferruatlı nutkum, nihayet...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 19.5

BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN İSMET PAŞA KABİNESİ’NE GÜVENOYU VERMESİ MUHALİF KALEM SAHİPLERİNE DAHA NELER YAZDIRDI 19...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 19.4

MECLİS’TE YAPILAN GÖRÜŞMELERİN MUHALİF BASINDAKİ YANKILARI Efendiler, o gün de gensoru görüşmeleri bir sonuca bağlanamadı;...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 19.3

«CUMHURİYET» SÖZÜNÜ SÖYLEMEYE RAUF BEY’İN DİLİ VARMIYORDU Rauf Bey, söz söylerken, Meclis’e karşı çok saygılı...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 19.2

KOMPLO DÜZENLEYENLERİN MECLİS’E VE KAMUOYUNA KARŞI ORDU İLE YAPMAK İSTEDİKLERİ BLÖF ORTAYA ÇIKARILDI Efendiler, aynı...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 19.1

BAŞARISIZLIĞA UĞRATILAN BÜYÜK BİR KOMPLO Şimdi, saygıdeğer Efendiler, isterseniz, size, büyük bir «komplo» konusunda bilgi...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 18.1

HİLÂFETİ KALDIRMANIN ZAMANI DA GELMİŞTİ Saygıdeğer Efendiler, her meselede ve her uygulama safhasında kendisini söz...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 17.4

RAUF BEY’İN SAHNEYE KOYMAK İSTEDİĞİ OYUNA FARK EDENLER TARAFINDAN BİR PARTİ TOPLANTISINDA KENDİSİNİN İMTİHANA ÇEKİLMESİ...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 17.3

CUMHURİYETİN İLÂNIYLA BOŞA ÇIKAN ÜMİTLER Bilindiği üzere, bu Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’na göre, Meclis Başkanı, Meclis...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 17.2

TÜRKİYE CUMHURBAŞKANLIĞINA TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ OYBİRLİĞİYLE BENİ SEÇTİ Ondan sonra Cumhurbaşkanı seçilmesi için Meclis’te...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 17.1

CUMHURİYETİN İLÂNI KARARINI NEREDE VE KİMLERE SÖYLEDİM Yemek sırasında: «Yarın Cumhuriyet ilân edeceğiz» dedim. Orada...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 16.8

MEMLEKETE VE MİLLETE KİMLER HİZMET EDERSE HAVARİ ONLARDIR Ali Fuat Paşa ile de kısa bir...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 16.7

KUPONLAR VE İMTİYAZLARLA İLGİLİ YAZIŞMALAR İKİ TARAFI YENİDEN SİNİRLENDİRDİ Kuponlar ve imtiyazlar konusunda aralarında geçen...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 16.6

MESELEYİ ÇÖZÜME BAĞLAMAK İÇİN BİR TARAFA HAK VEREREK ÖBÜR TARAFI SUSTURMA YOLUNU TUTMADIM Genellikle iki...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 16.5

TÜRK DELEGELER HEY’ETİNİN BAŞKANI İSMET PAŞA İLE HÜKÛMET BAŞKANI RAUF BEY ARASINDA ÇIKAN ANLAŞMAZLIK Efendiler,...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 16.4

MONDROS ATEŞKES ANLAŞMASINDAN SONRA TÜRKİYE’YE YAPILAN DÖRT BARIŞ TEKLİFİ ARASINDA BİR KARŞILAŞTIRMA Efendiler, Mondros Ateşkes...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 16.3

IRAK SEFERİNDE NURETTİN PAŞA Efendiler, Irak seferinde, Nurettin Paşa zamanındaki durumun içyüzü şundan ibarettir: İlk...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 16.2

NURETTİN PAŞA’NIN BAĞIMSIZ MİLLETVEKİLİ OLMA TEŞEBBÜSÜ VE YAYINLADIĞI HAL TERCÜMESİ Gerçekten, bazı seçim bölgelerinde bağımsız...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 16.1

HALK PARTİSİ’Nİ KURMA TEŞEBBÜSÜ Saygıdeğer Efendiler, her yerde, siyasî parti kurma konusunda da halkla uzun...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 15.3

HALKIN İÇİNDE BULUNDUĞU PSİKOLOJİYİ, DÜŞÜNCE VE EĞİLİMLERİNİ BİR DAHA İNCELEMEK İÇİN HALKLA YAKINDAN TEMASA GEÇMEK...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 15.2

HAİN VAHDETTİN BİR İNGİLİZ HARP GEMİSİYLE İSTANBUL’DAN KAÇIYOR 17 Kasım 1922 tarihli resmî bir telgrafın...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 15.1

BARIŞ KONFERANSI’NA GÖNDERDİĞİMİZ DELEGELER Refet Paşa’ya görev verilmesi, daha sonra Ankara’dan Bursa’ya gidişim sırasında oldu....

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 14.2

BAŞKOMUTAN SAVAŞI Efendiler, 26/27 Ağustos günlerinde, yani iki gün içinde, düşmanın Karahisar’ın güneyinde 50 ve...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 14.1

TAARRUZ KARARI Gerçekte ordumuz ihtiyaçlarını ve eksiklerini tamamlamak üzere bulunuyordu. Ben, daha Haziran ortalarında taarruza...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 13.5

BAŞKOMUTANLIK KANUNU’NUN TARİHÇESİ Saygıdeğer Efendiler, bizim Başkomutanlığımız ile ilgili 5 Ağustos 1921 tarihli kanunun ayrıca...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 13.4

ÇEŞİTLİ DEVLETLERLE YAPILAN RESMİ VE ÖZEL TEMASLAR Saygıdeğer Efendiler. 1921 yılı içinde, çeşitli devletlerle resmî...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 13.3

MERKEZ ORDUSU’NUN KURULMASI VE NURETTİN PAŞA’NIN KOMUTANLIĞA GETİRİLMESİ Efendiler, hatırlarsınız ki, Nurettin Paşa, Yunan ordusunun...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 13.2

BÜTÜN TÜRK MİLLETİNİ CEPHEDE BULUNAN ORDU KADAR, DUYGU, DÜŞÜNCE VE HAREKET BAKIMINDAN SAVAŞLA İLGİLENDİRMELİYDİM Bildiğiniz...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 13.1

SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ Saygıdeğer Efendiler, olayları Sakarya Meydan Muharebesi’ne getirmek istiyorum. Fakat, bunun için müsaade...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 12.4

KÂZIM KARABEKİR PAŞA, DEVLET ŞEKLİNDE TARİHİ DEĞİŞİKLİKLER YAPILACAĞI ZAMAN ASKERÎ VE SİVİL DEVLET ADAMLARININ GEREĞİ...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 12.3

LONDRA KONFERANSI’NDAN DÖNEN DIŞİŞLERİ BAKANI BEKİR SAMİ BEY’İN İMZALADIĞI SÖZLEŞMELER Saygıdeğer Efendiler, İkinci İnönü zaferinden...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 12.2

LONDRA KONFERANSI’NA KATILMAMIZ Efendiler, Dışişleri Bakanı olan Bekir Sami Bey ‘in başkanlığı altında ayrıca ve...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 12.1

LONDRA KONFERANSI’NA KATILACAK OLAN DELEGELER, DOĞRUDAN DOĞRUYA MİLLÎ İRADEYİ TEMSİL EDEN BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NCE SEÇİLMELİDİR...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 11.4

TEVFİK PAŞA VE ARKADAŞLARI ANADOLU’YU İSTANBUL HÜKÛMETİ’NE BAĞLAMAYA ÇALIŞIYORLAR Tevfik Paşa, kabinesini toplamış, cevap verdi....

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 11.3

ETHEM VE KARDEŞLERİ CANLARINI REFET PAŞA’YA BORÇLUDURLAR Yunan ordusunun giriştiği bu taarruzda, Ethem ve kardeşleri...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 11.2

ÇERKEZ ETHEM’E BİR NASİHAT HEY’ETİ GÖNDERİLİYOR Bu şartlar yerine getirildiği takdirde, Kuva-yı Seyyare, şimdiye kadar...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 11.1

ETHEM VE KARDEŞLERİ ZAMAN KAZANMAK İÇİN BİZİ YANILTMAYA ÇALIŞIYORLARDI Gerçekte mesele çözülmemişti. Yapacağım açıklamalardan anlaşılacaktır...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 10.2

TEVFİK CEPHE KOMUTANINI TANIMIYOR Efendiler, tam bu günlerde, düşmanın, Bursa Cephesi ilerisinde, İznik yakınlarında bir...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 10.1

GÖRÜNÜŞTE BİZİM İÇİN YUMUŞAK SANILAN BİR POLİTİKA İLE, BİZİ İÇTEN YIKMA TEŞEBBÜSÜ Saygıdeğer Efendiler, burada...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 9.1

GEDİZ TAARRUZU Batı Cephesi Komutanı, iki piyade tümenini ve Ethem Bey’in Kuva-yı Seyyâresi’ni Gediz’deki Yunan...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 8.5

TRAKYA’DAKİ KOLORDUMUZUN ASKERLİĞİN GEREKLERİNİ VE VATANSEVERLİK NAMUSUNU YERİNE GETİREMEMESİNİN TEK SORUMLUSU CAFER TAYYAR PAŞA’DIR. Edirne’ye...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 8.4

KAHRAMAN ERZURUM HALKININ BANA AÇTIĞI DOST KUCAĞINI KÖTÜYE KULLANABİLECEĞİNE ASLA İHTİMAL VEREMEDİM. Efendiler, ben de...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 8.3

ÇERKEZ ETHEM VE KARDEŞLERİNİN İLK DEFA DİKKATİ ÇEKMEYE BAŞLAYAN BAZI TAVIR VE DAVRANIŞLARI Efendiler, bu...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 8.2

NURETTİN PAŞA ANKARA’DA Efendiler, Nurettin Paşa’dan bir daha telgraf almadık. Fakat, kendisi Diyarbakırlı Kâzım Paşa...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 8.1

İÇ İSYANLAR Efendiler, 1919 yılı içinde, millî teşebbüslerimize karşı başlayan iç isyanlar, sür’atle memleketin her...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 7.1

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ TOPLANIYOR Efendiler, bu türlü olaylara bundan sonra daha geniş çapta rastlayacağız....

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 6.7

MİLLETE YAYINLADIĞIM BİLDİRİ Efendiler, aynı günde millete de şu bildiriyi yayınladım: Bildiri Bütün komutanlara, vali...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 6.6

İSTANBUL’UN İŞGALİ Efendiler, İstanbul’da 10′uncu Tümen Komutanı’ndan Ankara’da 20′nci Kolordu Komutanlığı’na 9 Mart 1920 tarih...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 6.5

SALİH PAŞA SADRAZAM OLUYOR Nihayet, 6 Mart günü kim ve ne olduğunu anlayamadığımız biri tarafından...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 6.4

ANZAVUR’UN MİLLİ CEPHELERİMİZİ ARKADAN VURMA TEŞEBBÜSÜ Efendiler, hemen aynı günlerde, Anzavur, Balıkesir ve Biga dolaylarında,...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 6.3

MİLLİ BİR KABİNE KURULMASININ İMKÂNSIZLIĞI Saygıdeğer Efendiler, Rauf Bey, 19 Şubat 1920 tarihli bir şifre...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 6.2

ANADOLU’DA BULUNAN YABANCI SUBAYLARIN TUTUKLANMASI KARARI Efendiler, yabancıların İstanbul’da saldırılarını artırarak nâzır veya milletvekillerinden bazılarını...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 6.1

MİSAK-I MİLLÎ HAZIRLANIYOR Efendiler, milletin emel ve gayelerinin kısa bir programın temelini oluşturacak şekilde topluca...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 5.4

HARBİYE NÂZIRI CEMAL PAŞA DEDİKLERİM YAPILMAZSA GÖREVDEN ÇEKİLİRİM VE MİLLET MECLİSİ’NİN AÇILMASI GERÇEKLEŞMEYECEK BİR HAYAL...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 5.3

YENİ MİLLETVEKİLLERİ İLE ANKARA’DA GÖRÜŞME TEŞEBBÜSÜ Efendiler, daha önce söylediğim gibi, bir iki günlük bir...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 5.2

VİCDANÎ GÖREVLERİMDEN BİRİ Efendiler, Yahya Kaptan’ın öldürüldüğüne şüphe kalmamıştı. Bu gerçek bilindikten sonra, onu öldürmüş...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 5.1

MİLLÎ TEŞKİLÂTIN YENİDEN DÜZENLENMESİ Efendiler, millî teşkilâtın bir düzene sokulması önemliydi. Bunun için özel tedbirler...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.17

ALİ RIZA PAŞA KABİNESİ DÜŞMAN İFTİRA VE SAFSATALARINA GERÇEKLER DİYE İNANIYOR Efendiler, İstanbul’da hükûmetin gözü...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.16

SAİT MOLLA NASIL ÇALIŞIYORDU Millî Mücadele sırasında uğradığımız açık ve gizli güçlükler üzerinde köklü bir...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.15

REFET PAŞA DEMİRCİ EFE’NİN EMRİNE GİRİYOR Efendiler, Nazilli’ye giden Refet Paşa, Demirci Mehmet Efe’den komutayı...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.14

MİLLETVEKİLLERİNE VERİLEN DİREKTİF Efendiler, bu kararlar gereğince, milletvekillerini aydınlatmak için verdiğimiz bilgi ve direktifleri olduğu...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.13

ALİ RIZA PAŞA KABİNESİNİ İKTİDARDA TUTMA KARARI Efendiler, Ali Rıza Paşa Kabinesi’nin sizlerce de bilinen...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.12

ADAPAZARI DOLAYLARINDA KIŞKIRTMALAR Efendiler, daha Amasya’da iken karşılaştığımız durum, yalnız, Şeyh Recep olayı ile kalmadı....

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.11

SİVAS’TA BANA KARŞI YAPILAN BİR TEŞEBBÜS: ŞEYH RECEP OLAYI Yalnız, Efendiler, biz Amasya’ya gelmek üzere...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.10

MİLLİ TEŞKİLAT GENİŞLİYOR VE GÜÇLENİYOR Efendiler, Ferit Paşa Hükûmeti’nin düşmesi, memlekette kararsızlık içinde bulunan bazı...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.9

TEK KUSURUMUZ Efendiler, hükûmetin bildirisinin, anlamsızlığına ve taşıdığı düşüncelerin sakatlığına rağmen, biz Heyet-i Temsiliye adına...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.8

KAZIM KARABEKİR PAŞA’NIN, BENİM HÜKÜMETİN İŞLERİNE KARIŞMAM KONUSUNDAKİ DÜŞÜNCESİ Efendiler, içinde bulunduğumuz günlere ait olaylara...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.7

YUNUS NADİ BEY’E ARABULUCULUK YAPTIRILIYOR Efendiler, Ali Rıza Paşa Kabinesi’nin iktidar mevkiine geçtiğinin beşinci gününe...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.6

FERİT PAŞA’NIN İSTİFASI Efendiler, ben, Asım Bey’e bu son cümleleri yazdırırken (2 Ekim 1919, saat...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.5

FERİT PAŞA KABİNESİ ÇEKİLMELİDİR Söze ben devam ettim ve: «Kerim Paşa Hazretleri, meşru çalışmalarımızın ve...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.4

ABDÜLKERİM PAŞA’NIN ARACILIKLARI Efendiler, Eylülün 25’inci günü akşamı, Ankara’da bulunan Kolordu Komutan Vekili Mahmut Bey’den...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.3

KASTAMONU VALİSİNİN İSTANBUL HÜKÜMETİNCE DEĞİŞTİRİLMESİ VE BUNDAN ÇIKAN OLAY Efendiler, Kastamonu’da vali bulunan İbrahim Bey,...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.2

KAZIM KARABEKİR PAŞANIN TAVSİYELERİ Kâzım Karabekir Paşa’dan 17 Eylül 1919 tarihinde de, kişiye özel bir...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 4.1

İSTANBUL’DAKİ HÜKÜMETLE İLİŞKİYİ KESME KARARI İstanbul’un kendilerine tanınan bir saatlik süre içinde saraya telgraf bağlantısı...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.11

HAİNLERLE İŞBİRLİĞİ YAPAN FERİT PAŞA KABİNESİNE HÜCUM Efendiler, bilginize sunduğum belgeleri gördükten sonra, zannederim Ali...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.10

ALİ GALİP OLAYI Şimdi Efendiler, Millî Mücadele tarihimizde önemli bir olay durumunda olan Ali Galip...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.9

MANDA MESELESİNİN KONGREDE GÖRÜŞÜLMESİ Şimdi, Efendiler, Kongre’de manda konusunda yapılmış olan görüşme ve tartışmaları elden...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.8

AMERİKAN MANDASI İÇİN PROPAGANDALAR Bundan sonra, 8 Eylül toplantısında sözünü ettiğim muhtıra ele alındı. Bu...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.7

SİVAS YOLUNDA Amasya’dan Erzurum’a gelirken, Sivas’ta küçük bir hikâyeye konu olan olay hatırlarınızdadır. Gariptir ki,...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.6

AVRUPA’DAN BİRŞEY BAŞARAMADAN DÖNEN FERİT PAŞA’YA ÇEKTİĞİM TELGRAF İstanbul Hükümetini millî teşebbüsleri engellemekten vazgeçirmek, başarıda...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.5

ERZURUM KONGRESİ Efendiler, yüksek malûmunuz olduğu üzere, Erzurum Kongresi 1919 yılı Temmuz’unun 23’üncü günü, pek...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.4

HAMİT BEY’İN İSTANBUL HÜKÜMETİNCE GÖREVDEN ALINMASI Efendiler, Hâmit Bey, 14 Temmuz 1919 tarihinde Samsun’dan bana...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.3

MİLLİ GAYE İLE ORTAYA ATILMA KARARI Bu iki vali beyler ile 15′ inci Kolordu Komutanı...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.2

ADINI SAKLAYAN BİR TANIDIĞIN AMASYA’YA GELMESİ Bu imzaların bu müsveddeye konması iyi bir şans ve...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 3.1

  MİLLİ TEŞKİLATIN KURULMASI VE MİLLETİN UYARILMASI   Bir hafta kadar Samsun’da ve 25 Mayıstan...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 2.2

  DÜŞÜNÜLEN KURTULUŞ ÇARELERİ   Şimdi Efendiler, müsaade buyurursanız size bir soru sorayım: Bu durum...

BÜYÜK NUTUK » BÖLÜM: 2.1

  SAMSUN’A ÇIKTIĞIM GÜN GENEL DURUM VE GÖRÜNÜŞ   1919 yılı Mayısının 19’uncu günü Samsun’a...

BÜYÜK NUTUK » Bölüm: 1 – ÖNSÖZ

Yurdumuzun parçalanıp işgal edildiği günlerden başlayarak, Türk tarihinde bir dönüm noktası olan İstiklâl Savaşı’nı, Türkiye...

BÜYÜK NUTUK » İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER Bölüm: 1 ÖNSÖZ – Prof. Dr. Zeynep KORKMAZ BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞINDA