"SİYONİZM YAHUDİLİK DEĞİLDİR" YAHUDİLER İSRAİL'E KARŞI YÜRÜDÜ
Yaklaşık 100 bin Yahudi,
New York'ta İsrail'in Siyonist politikalarına karşı eylem yaptı.
"SİYONİZM YAHUDİLİK DEĞİLDİR"
Kendilerini Geleneksel Yahudiler olarak tanımlayan topluluk "Siyonizm Yahudilik değildir" şeklinde slogan attı.
New York'ta 10 blok uzunluğunda bir caddeyi dolduran Yahudiler, İsrail'i ve İsrail ordusunu protesto etti.
Her Yahudi Siyonist midir?
Günümüzde İsrail’i eleştiren herkes anti-semitist olarak görülürken bir yandan da her Yahudi, Siyonist olarak algılanıyor. Peki Siyonizm’e karşı çıkmak, Yahudi düşmanlığı yapmak anlamına mı geliyor?
Siyonizm tarih sahnesine çıktığında çoğu Yahudi’nin buna karşı geldiği pek bilinmez. Örneğin en önemli Siyonist kurumlardan biri olan ‘Jewish Agency for Israel’in eski başkanı Avrum Burg, İsrailli kimliğinin onu insan ve Musevi olmaktan alıkoyduğunu belirtir. Burg’a göre “Günümüzde İsrail, yozlaşma çatısına, baskı ve adaletsizlik temellerine dayanmaktadır. Bu nedenle de Siyonist girişimin sonu artık hemen kapımızdadır.” İçeriden birinin bu sözleri dile getirmesi, bizzat içeri bir muhalefetin de söz konusu olduğunu ortaya koyuyor aslında. Son iki aydır devam eden İsrail Devleti’nin Filistin halkı üzerindeki zulmünden sonra “Acaba Museviler, kendi devletlerine karşı bir muhalefet sergiliyor mu?”, “Her Musevi Siyonist mi?”, “Siyonist, Musevi ve Yahudi kavramlarının hepsi aynı kapıya mı çıkıyor?” ve “Siyonizm’e karşı çıkmak ve muhalefet etmek Yahudi düşmanlığı yapmak anlamına mı gelir?” soruları akla geldi.
Öncelikle “Yahudi ile İsrailli” ve “Musevilik ile Siyonizm” kavramları arasında bir ayrım yapılması gerekiyor. Çoğu zaman her Yahudi, İsrailli olarak bilinir ya da her Musevi, Siyonizm’in destekçisi sanılır. Peki, işin aslı öyle midir? Birçok Yahudi, İsrail’in politikalarına ve içinde bulunduğu bölgeyi kan gölüne çevirmesine itiraz ederken Siyonizm’in hedef ve arzularının da karşısında yer alıyor. Geçmişten bugüne İsrail ve Siyonizm’in bizzat içeriden nasıl bir muhalefetle karşı karşıya olduğuna bakalım. Lakin daha önce “Nedir bu Siyonizm?” sorusunu soracağız.
SİYONİZM, dinî değil dünyevî bir yapı
Siyonizm’in tarihi aslında bir nevi dünyevileşmenin de tarihi. Her ne kadar dinî bir oluşum gibi görünse de aslında Aydınlanma mirasından sonuna kadar faydalanan ve din dışı bir amaçtan beslenen siyasi ve ideolojik bir yapılanma. Siyonizm, 19. yüzyılın son yıllarında Orta Avrupa’da asimile olmuş Yahudiler arasında ortaya çıkmış. Bu kişiler de o dönemde Avrupa’yı kasıp kavuran sekülerleşme hareketine girişenler arasında yer alıyorlardı. İletişim Yayınları’ndan çıkan ‘Yahudilerin Siyonizm Karşıtlığı’ kitabının yazarı Yakov M. Rabkin’e göre Siyonizm, bir nevi hahamlara sırtını dönmüş ve moderniteyi arzulayan bir oluşum haline gelerek siyasi tarihe eklemlenmeye çalışmıştı.Yahudi kökenli Avusturyalı gazeteci Theodor Herzl ile birlikte başladı aslında her şey. Herzl; milliyetçiliği benimsemiş, siyasi Siyonizm’i kurmuş ve bu fikri, daha sonra İsrail Devleti olacak olan topraklar üzerinde Osmanlı İmparatorluğu’na taşımıştı. Herzl’in esin kaynağı ise o dönemde Orta ve Doğu Avrupa’yı kasıp kavuran etnik milliyetçilikti. Herzl’in tüm Yahudileri temsil etme gibi bir iddiası bulunmaktaydı. Fakat bu iddia hem Musevilik otoritelerini hem de cemaatin önde gelenlerini rahatsız ediyordu. Siyonizm’e muhalefet, Musevi cemaatler arasında daha ilk zamanlardan itibaren oluşmaya başlamıştı. Siyonizm’in amacı; farklı kültürleri benimsemiş, başka başka diller konuşan ve dünyanın dört bir köşesine dağılmış insan gruplarından seküler bir ulus meydana getirmekti. Siyonistlerin bu gruplara yeni bir dil vermesi, başka bir toprağa nakletmesi ve komşuları üzerindeki hâkimiyetlerini temin etmesi gerekiyordu. Böylesi bir radikal proje, Musevi kimliğine sıkıca tutunanlar tarafından sert bir muhalefetle karşılandı. İsrail Devleti’nin ilanına neden olan bağımsızlık savaşının ortasında Kudüslü Musevi bir grup şunu dile getiriyordu: “Kendimizin, karılarımızın ve çocuklarımızın, Tanrı korusun, Siyonist putperestlik adına ölüme sürüklenmesine olanak tanımayacağız. Tanrısızların, inançsızların, cahillerin ve sorumsuz bölücülerin yanlış, kaçık fikirleri nedeniyle, yüz binlerce Yahudi’den oluşan bütün bir nüfusu, boğazlanmaya giden kuzular gibi sürüklemesi ve bütün bir nüfusun masum bir güvercin gibi, kuzu kuzu ölüme gitmesi hayal edilemez.”
Umutlar ve hayal kırıklığı 1948’de kurulan İsrail Devleti, yüzyıllarca yersiz yurtsuz bir şekilde farklı coğrafyaları dolaşmış bir halka sözde vaat edilmiş toprakları sunuyordu. İkinci Dünya Savaşı’nda Nazi Soykırımı’nın kurbanı olan pek çok Yahudi, bu devleti bir ümit olarak görüyordu. Fakat devletin daha ilk yıllarından itibaren militarist ve baskıcı bir siyaset izlemesi, bu ümidi kısa zamanda bir hayal kırıklığına dönüştürmüştü. Söz konusu değişimi yaşayan insanlardan biri de ünlü Musevi entelektüel Hannah Arendt’ti. Arendt, bu yeni oluşumu insan özgürlüğünün ve demokrasinin geç kalmış bir zaferi olarak düşünüyordu. Ancak İsrail Devleti’nin tam tersi bir gerçeklik ürettiğine şahit olunca hayal kırıklığı içinde ABD’ye geri döndü. Arendt’in hayat hikâyesindeki bu rota değişikliği, aslına bakılırsa neredeyse bütün Yahudi entelektüeller için de geçerliydi. Zygmunt Baumann, Noam Chomsky, Tony Kushner, Michael Ratner, Judith Butler, Naomi Klein, Wallace Shawn ve birçok sağduyulu entelektüel, bu yeni devletin temellendiği zorba ideolojiye karşı çıkıyorlardı. Bu Siyonizm karşıtlığı, yalnızca Batılı eğitim almış düşünürlerle de sınırlı olmadı. Geleneksel Yahudi anlayışının içinden, bizzat Yahudi din adamları tarafından da Siyonizm’e hem bireysel hem de Musevi cemaatler adına itirazlar yükseldi.
Harediler ve Hasidlerin Siyonizm’le mücadelesi
Musevi cemaatleri arasında belki de en çok göze çarpan iki grubu oluşturuyor Harediler ve Hasidler. İki grup da oldukça muhafazakâr ve bir o kadar da Siyonizm karşıtı. İsrail Devleti’ni desteklemiyorlar ve Ortadoğu’daki şiddet ve terörün sebebi olarak İsrail’in politikalarını görüyorlar. Aynı zamanda Gazze’deki kuşatmanın da son bulmasını istiyorlar. İsrail Devleti’nin Yahudiliği siyasallaştırdığını ve alet ettiğini de özellikle vurguluyorlar. Kısacası dünyadaki tüm Yahudilerin Siyonist olmadığını, hepsinin İsrail Devleti’yle ve onun Yahudiler adına gerçekleştirdiği eylemlerle ilişkili olmadıklarını göstermeyi arzuluyorlar.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra tüm önemli Hasidizm merkezleri Amerika’ya taşınmak durumunda kaldı. İsrail Devleti’ne ve Siyonizm’e karşı tutumlarından dolayı İsrail’i değil, Amerika’yı tercih ettiler. İsrail kurulduğundan beri uç noktalarda bir eleştiri ve muhalefet örneği sergilediler. Bunun da bir karşılığı olacaktı elbette. Siyonist entelektüellerce kamuoyu önünde görmezden gelinen anti-Siyonist Harediler, pek çok Yahudi tarafından ‘Yahudi halkına ihanet edenler’ olarak görüldü. Toplumdan dışlanmaya ve ‘kirli çamaşırlarımızı herkesin içinde yıkamak’ suçlamalarına maruz kaldılar.
Anti-siyonizm, Yahudi düşmanlığı değildir
Doç. Dr. Nergis Canefe (York Üniversitesi): Siyonizm karşıtı Musevi fikir hareketleri ve siyasi örgütlenmelerin tarihi çok eskilere dayanıyor. Anti-Siyonizm’i benimseyenler, İsrail Devleti’nin bir Musevi devleti olarak değil, seküler ve demokratik bir devlet olarak tanımlanmasını arzu ediyorlar. İsrail’in Filistinli mülteciler üzerindeki tahakkümünün sona erdirilmesini, gerekirse ikili veya federal bir devlet yapısına dönüşmesi gerektiğini dile getiriyorlar. 1828’de Londra’da Edward Swaine tarafından kaleme alınan ‘Kapper Cemaati’ yayınından bu yana anti-Siyonistlerce binlerce doküman kaleme alındı ve organizasyonlar gerekleştirildi. Mesela günümüze yakınlığı bakımından söyleyebileceğimiz 1996 yılında Julia Caplan, Julie Iny ve Rachel Eisner isimli üç Yahudi kadın tarafından kurulmuş olan “Jewish Voice for Peace” (JVP) [Barış için Yahudilerin Sesi] bu konuda örnek bir organizasyon. JVP, gerek sosyal medya ağlarını kullanarak gerekse protesto hareketleri ve gösteriler düzenleyerek, İsrail ordusunun Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki işgalci durumuna karşı çıkıyor. Orduda zorunlu askerliğe karşı duran İsrail’li Refusnik’lerin (vicdani retçiler) davalarını üstlenen avukatlara destek sağlıyor.
İsrail’in meşruiyetini sorgulayan Yahudi çok
Roni Margulies: İsrail Devleti’nin 1948’de kurulmasıyla ve uyguladığı ırkçı, ayrımcı, militarist, genişlemeci ve emperyalizm yanlısı siyasetlerin ortaya çıkmasıyla birlikte, Yahudiler arasında (hem İsrail’de hem Batı’da) bu siyasetlere karşı eleştirel duruş her zaman yaygın olmuştur. Dünya çapında ünlü olan pek çok Yahudi kökenli aydın, İsrail’i açıkça ve acımasızca eleştirmiştir. Bizzat İsrail’de geniş bir barış hareketinin yanı sıra, daha radikal Siyonizm eleştirileri de her zaman mevcuttur. Savaş dönemlerinde bile ve İsrail yasalarınca yasak olmasına rağmen gidip Arafat’la görüşen İsrail vatandaşları olmuştur. Siyonizm bir siyasi harekettir, bir devletin resmi ideolojisidir, o devletin siyasetlerini belirleyen bir yaklaşımdır. Anti-siyonizm gibi, bir devletin temel ideolojisine ve politikalarına karşı çıkmak, eleştirmek, muhalefet etmek tümüyle meşrudur. Siyonistler ve İsrail Devleti, en başından beri kendi politikalarını eleştiren herkesi anti-semitizm ile damgalamaya çalışır. Ama tümüyle gayri meşru bir damgadır bu. Ben İsrail Devleti’nin tüm politikalarına düşmanım, Yahudilere düşman olmam ise söz konusu bile olamaz. Hiç kimseye dininden, ırkından dolayı düşman değilim çünkü.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder