ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI HZ. MARİFETNAME......09

ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI HZ. MARİFETNAME......09

MARİFETNAME ni her zamaıı yenmeğe çalış ki, gönüllerde dostluğun tadmıbulasın. Nitekim Peygamber efendimiz (S.A.V.) de birbirimizisevip dost olmamızı emir buyurmuş. Sevgi ve dostluğa en bü yük sebebin do öfkeye hakim olmak olduğunu bildirmiştir.Cenab-ı Allah'ın sana ne şekilde muamele etmesini diliyorsan aynıır. mahlukata yap. Hiç kimse hakkında yüzüne karşı veya arkasından incineceği laflar etme. Bir kimsenin üzüntü duyduğu olaydan sen sevinç duyma. Sana söven ve zulmedenleri affet. Alçak gönüllülere karşı alçak gönüllü ol, kibirlilerin gururunu ise hoş gör.Kendibine hizmet edenlerle oturup yemek yiyen, yoldan yürüyenlere zarar verecek şeyleri yollardan toplayıp atan çocuklara ve gençlere güler yüzle selâm veren, fakirle oturup dertlerini dinliyen, evine lâzım olan şeyleri çarşıdan alıp götüren,komşuların işlerini seve seve yapan kimse elbette ki mütevazı-dır, alçak göncüdür.Memleketin ileri gelenlerini ağırla, âlimlere tazim göster.Zayıfları kolia ve onlara yardımcı ol. Senden büyük olana hürmet et, ziyaretine gitmeyi ihmal etme. Küçüklere şefkat göster,bir şeyler vererek gönüllerini sevindir. Hediyeyi verenden teşekkürle kabul et ve fazlasıyla karşılığını ver. Öksüze, para,meyve gibi şeyler ver, okşıyarak gönlünü al. Sana gelen misafirleri güler yüzle karşıla, merhaba deyip hoş saf adan sonrakendilerine yer göster. Gücün yettiği kadar onlara ikramdabulun, yemek yedir, hizmet et. Derecelerine göre onlara izzetve ikramda bulun, hürmet göster. Kalktıklarında o günün nevalesinden (meyve v.s.) vererek dış kapıya kadar onlan yolcuet, seâmet diledikten sonra geri dön.Vahşi veya ehli, bütün hayvanlara, kuşlara ve haşaratamerhamet ve şefkat göster ki, Cenab-ı Allah da sana rahmetgöstersin. Hayvanın yüzüne vurma ve hiç bir hayvana azâbetme. Serçeleri sebepsiz yere öldürme ve hiç bir hayvanı ateşeatma. Nitekim Ebud Derda (R.A.) hazretleri, çocukların ellerindeki serçeleri satın alır ve onları serbest bırakıp uçurturdu.

Beslediğin hayvanların hizmetlerini gör veya gördür, onların yem ve sularını verdir. 

Hayvanın kulağından tutma, boynundan tut. İneğe yük vurup binme. 

Kediye her gördüğü ve yiyebileceği yemekten bir lokma ver, aç bırakma. 

Hiç bir hayvanın bir yerini kesip kusurlu etme. 

Bunun büyük bir günah olduğunu Bil ve bundan sakın. 

Bir hayvanı bağlayıp nişan alma ve ona kurşun atma. 

Hüdhüd, kurbağa, yılan ve karınca gibi hayvanları öldürme. 

Geceleyin kuşları yuvalarında avlama, onları ürkütme. 

Çünkü gece onlar için en emin ve rahat etme zamanıdır.

İnsanlar, yaratıklara karşı hareket tarzlarına göre üçe ayrılır:

Birinciler melekler seviyesindedir.

Halka karşı melek gibi hareket ederler. Herkese rahat vermeye çalışır ve gönülleri sevindirmeye gayret ederler.

İkinci kısım insanlar ise ölülere benzerler. Halka karşı ne iyilik, ne de kötülükte bulunurlar. 

İnsanlara ne hayır, ne de kötülükleri dokunur.

Üçüncü kısım insanlar ise, halkın arasında canavar, yılan ve akrepler kadar aşağı seviyeye düşmüşlerdir.

Onlardan hayır beklenmediği gibi şerlerinden korkulur ve sakınılır.

Şimdi sen, eğer bu hususta meleklerin seviyesine yükselince, bari ölüler derecesinde kal ve sakın canavarlar ye yılanlar derecesine inme. 

Eğer en yüksek dereceden inmeyi kendine yakıştırdınsa bari aşağıların aşağısına düşmeyi kendine lâyık görme. 

Tâ ki kızgın ateşlerin dibine düşmiyesin.

KISIM: 6 Bütün organların günahlarının âfetleri ve onlardan korunma çareleri ile unutkanlık, fakirlik ve zenginliğin sebepleri

Ey aziz, Edeb ehli şöyle demişlerdir 

Mü’mın kul, yedi organıyla tüm vücudunu üç yüz günahın âfetlerinden koruyabilirse takva ehli arasına girer ve her iki dünyada da selâmet ve rahat eder.

Şimdi günahın âfetlerinden korunacak olan yedi organı ve nasıl korunacaklarını anlatalım:

Organlar: 

Kulak, göz, dil, el, karın ve tenasül uzvu. Bir de belli olmıyan fakat korunması gereken vücudun bütün organları vardır.

Unutkanlığa, fakirlik ve zenginliğe sebep olan nice şeyler vardır ki bunlar eserleriyle tesbit olunmuştur.

Kulağın Afetleri:' 1 — Konuşulması doğru olmıyan sözleri dinlemek.

2 — İnsanı kötülüklere sürükleyecek sözleri şarküan dinlemek.

3 — Matah ve nağmeli okunan Kur’an’ı dinlemek.

4 — Başkasının konuşmasını gizlice dinlemek.

5 — Kur’an ve hutbeyi dinlememek.

6 — Hâkim, âmir, hoca, ana, baba ve koca gibi kişilerin sözlerini dinlememek.

7 — Müftünün ve dini bir meseleyi öğrenmek istiyenin sözlerini dinlememek.

8 — Hâkimin, akraba ve şâhidin sözlerini dinlememek.Sormak zorunda kalmış bir sörufialünun sözlerine kulak vermemek.

10 — Zayıf kimselerin sözlerine kulak vermemek. 

Gözün Afetleri: 

1 — Kötü niyetle kadına bakmak.

2 — Bilerek başkasının avrat yerine bakmak.

3 — Zayıf ve yoksullara aşayılayıcı göz ile bakmak.

4 — Dünya işlerinde kendinden üstün olanlara gıbtayla bakmak.

5 — Din işlerinde kendinden aşağı olanlara benzeme gözü ile bakmak.

6 Namaz kılarken gözünü yumup bakmamak.

7 — Hasmına, düşmanca bakmak,

8 — Şâhid ve davacılara bakmamak.

9 — Hâkim, düşman ve şâhidlere bakmamak.  

Dilin Afetleri: 

1 — Küfür etmek. 

2 — Küfür olduğu bilinen söz söylemek. 

3 — Yanlış söz söylemek.4 — Yalan konuşmak.5 — Arkadan konuşmak. 6 — Söz getirip götürmek.7 — Alaylı konuşmak. 8 — Sövmek. 9 — Zinâ hakkında konuşmak. 10 — Halka lânet etmek.11 — İnsanları kötülemek. 12 — Çekişmek.13 — Dövüşmek.14 — Kinaye yolu ile yalan söylemek.15 — înad etmek.16 — Sim açığa vurmak.17 — Bâtıl söze dalmak18 — Halkın anlamadıklarını sormak veya yanlış şeyler söylemek.19 — İnsanları birbirine düşürmek. 20 — Öfkeli söz söylemek. 21 — insanların ayıplarını, kusurlarım .araştırmak. 22 — Büyüklerin yanında yersiz konuşmak.23 — Ezan okunurken konuşmak.24 — Namazda konuşmak.25 — Hutbe okunurken konuşmak.28 — Şafak ile güneş doğuşu arasındaki zamanda konuş-mak.27 — Tuvalette konuşmak.28 — Cim 'a ederken konuşmak29 — Müslümana beddua eylemek.30 — Zâlime, salahdan başkasıyla dua etmek.31 — Kur’ânı kerim okunurken konuşmak.32 — Câmi’de dünya kelâmı konuşmak.33 — Başkasına kötü lakab takmak. 34 — Fazla yemin etmek. 35 — Allahtan başkasıyla yemin etmek. 36 — Çok yemin etmek. 37 — Emirlik ve kadılık istemek.38 — Tevliye istemek. 39 — Vasilik istemek. 40 — Kendine beddua etmek. 41 — İnsanların özrünü kabul etmemek.42 *** Kur’ânı kendine göre tefsir eylemek. 43 — Mümini tahfif eylemek.44 — Başkasının sözünü kesmek.45 — Amirinin sözünü dinlememek, red etmek.46 — Bir şeyin helâl ve temizliğini, mahallini başkasın dan sormak, 47 Şaka yapmak.48 — İnsanı yüzüne karşı methetmek. 49 — Hicv ile şiir söylemek.50 —Seci’ ve fesahatta ihtimâm eylemek.51 — Boş söz konuşmak.52 Mâlâya’ni söylemek.53 — Başkalarının yanında, birinin kulağına gizli söyle-mek.54 — Fâsıka yahut zimmiye selâm vermek.56 •— Masiyet yolunu göstermek.57 — Günah işlenmesine (masiyete) izin vermek.

Elin Afetleri: 

1 Haksız yere adam öldürmek. 

2 — Bir kimseyi yaralamak.

3 — Bir şey çalmak.

4 — Bir kimsenin yüzüne tokat vurmak.

5 — Hayvanın kulağını bükmek. 

6 — Hayvanın yüzüne vurmak.

7 — Haksız yere insanları dövmek.. 

8 — Halkın malını çekip almak.

9 — Ganimet malından çalmak. 

10 — Zenginin zekât, öşür, fıtra, keffâret ve lukatayı (bul-duğu şeyi) alması.

 11 — Hediyeyi verenin hüsn-i zannına muhalif olanın onu almasıdır. 

12 — Bâttf vakıf dan almak. 

13 — Sahih vakıftan, hizmet görmediği halde almak.

14 — Beytülmalin masraflarından olmıyanı ondan alma yahut yeterinden çok almak. 

15 — Ev sahibinin izni olmadan hizmetçiden bir şey almak

16 — Leş, kan, şarab gibi aynı haram olan şeyleri eline almak. 

17 — Delinin ve çocuğun malını almak.

18 — Hayvan ya’ni canlı resmi yapmak.

19 — Bakması haram olana dokunmak.

20 — Zimmilerle tokalaşmak. 

21 — Kendi malım ayıblamak ve israf etmek. 

22 — Kendi malını telef etmek. 

23 — Malını gösteriş ve kötü yola harcamak.

24 — Borçlusunu soyup kendi alacağı kadar almak.

25 — Ziyâfet artığı yemeği izinsiz almak.

26 — Hamamda özürsüz uzuvlarını oğdurmak.

27 — Kendi hanımı ve câriyesinden başkasıyla, el oyunu oynamak 

28 — Santranç gibi oyunları oynamak.

29 — Tanbur gibi çalgıları usul ve makam ile çalmak.

30 — Güvercin oynatmak.

31 — Canlı hayvanları nişana bağlayıp, ok, kurşun, yanut taş atmak. 

32 — Hayvanlan birbirleri ile döğüştürmek.

33 — Cûnub, abdestsiz, hayız ve nifâs olanın Kur’an ve tefsire dokunması. 

34 — Cünub, hayız, nifaslı ve abdestsiz olanın Kur’anı yazması. 

35 — Söylemesi haram olan şeyi yazmak. 38 —Câmi’de veya cami’e giderken parmaklannı çıtırdat- mak. 37 — Sahibinin izni olmadan malını alıp faydalandıktan sonra geri vermek. 38 — Bir mümini silâh ile korkutmak. 39 — Bir kimsenin bir şeyini şakadan aşırmaktır.

 40 — Perçem koyup traş etmemektir (Favulleri uzatmak)

41 — Kadının başını traş etmektir.

42 — Erkeğin sakalını traş etmektir. 

43 — Bir tutamdan kısa olan sakalını makas ile almak. 

44 — Kesilmiş tırnak ve kılları kenefe atmak. 

45 — Kabir üzerindeki yeşülikleri koparmak. 

46 — Mezarın lahdini kasden açmak. 

47 — Sağ eliyle burnunu temizlemek

48 — Sağ eliyle istincâ etmektir.

49 — Parmağını önüne veya arkasına sokmak

50 — Gümüşten başka yüzük takmak.

51 — Rüşvet alıp vermek.52 — Gasb olunmuş (zorla alınmış) maldan verilen hedi-ye, sadaka almaktır. 53 —; Elinden geldiği halde mazlumu kurtarmaktan el çekmek. 54 40 Ok atmayı öğrendikten sonra terk etmek.55 Tırnaklarını kesmemek.56 Elinden geldiği halde saz aletini kırmamak.57 — Mümkün iken canlı resimlerini bozmayı terk etmek 58 — Zayi olacak veya bozulacak eşyayı almamaktır. ; 59 S Malı ve hayvanı yanmaktan ve teleften kurtarmamak. 60 ,— Güneş batınca, çocuk ve hayvanlan içeri almamak 61 - r Gece olunca kapıyı kapamamak. 62 — Kapların üstünü örtmemek.63 — Mumu .lambayı söndürmemektir.64 — Eşi varken el ile istimna etmek. 65 ~ Kendi parmağını eşinin önüne sokmaktır. 

Karnın Afetleri:1 - Haram yemek.2 — Doyduğu halde yemeğe devam etmek.3 - Bedene zarar veren şeyi yemek. 4 — Çarşıda ve yolda ekmek yemek.5 —- Kabristanda yemek yemek.6 — Altın ve gümüş kaplardan yemek ve içmek. 7 — Oyun ve çalgı bulunan ziyafetten yemek.8 — İftihar (övünmek) için yapılan yemeği yemek.9 — özürsüz sol eliyle yemek.10 — Yemeğin ortasından yemek.11 — Beraber yediği kimsenin önünden yemek.12 — Çentikli kadehten su içmek.13 — Yemeyi, içmeyi hasta oluncaya veya ölünceye kadarterk etmek.14 — Yemek ve içmeyi terk etmekle, anaya babaya asi olmak.Kırk günden çok çorba yemeği terk etmektir.

Cim’anın Afetleri:Zinâ ve livâta (erkek erkeğe cinsi temasta bulunmak).2 — Hayvanlarla temasta bulunmak.3 — Hayz ve nifâs hâlinde cinsel ilişkide bulunmak.4 — Cima’a tahammülü olmıyan küçük ehline temasta bulunmak.5 — Hastaya temasta bulunmak.6 - İnsan veya hayvan yanında cima’ etmek (cinsel ilişkide bulunmak)7 — Satm aldığı câriyeyle istibrâdan önce cima’ etmek.8 — Abdest bozarken kıbleye, güneşe veya aya yüzünü, yahut arkasını döndürmek.9 — İnsan ve hayvan yiyeceği ile istincâ etmek.10 — Yolda, vahut ınsaniaı.ıi toplantı yeri olan gölgelikteabdest bozmak.1 — Ayakta su dökmek (küçük abdestini bozmak)12 — Suya abdestini bozmak.13 — Birikintilere bevl etmek.14 — Gusl abdesti alınan yerde bevl etmek (küçük abdestbozmak).15 — Leğene küçük abdest bozup, evin içinde bırakmak. 16 — Kendini burmak, yahut tenasül uzvunu kesmek.17 Ehliyle cima'ı terk etmek.18 — Ehlinden izinsiz nutfeyi azl etmek (dışan akıtmak) 792 MARİFETNAME 19 — Sevdiğinden içtinâbı terk etmek. 20 — Sünnet olmamaktır.Ayakların Afetleri: 1 — Günah meclisine gitmek. 2 — Ana baba ve hanımından izinsiz gazaya gitmek. 3 — Veba olan yerden kaçmak.4 — Başkasının mülküne izinsiz girmek5 — Kabirler üzerinde yürümek. 6 — Kadınların cenaze ile gidip mezarları ziyâret etmesi.7 — Cünub, hayz ve nifâslınm mescide girmesi. 8 r Kıbleye ve kur’ana karşı ayak uzatmak. 9 İnsana yahut hayvana tekme atmak. 10 — Ayağıyla başkasının malını telef etmek. 11 — Zaruretsiz zâlimlerin kapışma gitmek. 12 — Yolculuktan dönünce ehlinin yanma habersiz gel-mek.13 Kg Câmi’de insanları rahatsız edip ileri geçmek.• 14 öl] Cum’a ve cemaata gitmemek.15 — Öğrenme ve öğretmeyi terk etmek.16 — Farz olan cihad ve hacca gitmemek.|||7 pp Özürsüz, çağrılan davete gitmemek.18 — Acizin hizmetine gitmemek.19 Ölünün yıkama ve defnine gitmemek. 20 5 — Ücretle çalışanın, çalıştığı kimseye gitmemesi. 21 Kölenin efendisinin huzur ve hizmetine gitmemesi 22 ^ Çocuğun, ana ve babasının işlerini yapmaya gitme mesi.23 — Kadının ev işlerini görmemesi.24 — Tab'amn valiler emri île gitmeyi terk etmesidir.Yedi uzvun afetleri bunlardır. Bütün bedenin Afetleri ise: 1 Boyun kınp raks etmek. 2 Avret yerini açmak.3 — İpek elbise giymek.4 — Bedenini harama değdirmek. 793 ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI HAZRETLERİ 5 H» Haram evde durmak.6 — Anaya babaya âsi olmak.711| Sıla-ı rahmi terk etmek (akrabalarla ilgiyi kesmek)8 — Koca hakkını gözetmemek. 9 — Kan hakkını gözetmemek. 10 Çocuk düşürmek ya da yapmamak. 11 1 —Yabancı kadınla yalnız kalmak. 12 — Erkeğin kendini kadına benzetmesi. 13 Kadının kendini erkeğe benzetmesi.14 — Kölenin efendisine âsi olması. 15 — Efendinin kölesine eziyet etmesi. 16§f! Komşuya eziyet etmek. 17 — Kötü insanlarla arkadaş olmak.18 — Esneyince ağzını açmak.19 — Yol üzerinde oturmak. 20 — Güneşle gölge arasında oturmak. 21 — Halka ortasında oturmak.22 — Başkasının yerinde oturmak.23 — Câmi’de dünya işi^jglemek.24 — Eğilerek selâm alıp vermek.25 —r İnsanlara büyü yapmak.26 — Nazar boncuğu gibi şeyleri boynuna asmak. 27 — İğne ve sürme ile düğüm vurmak.28 — Bıyıklarını uzatmak.29 — Hür kadının mahremi olmadan yolculuğa gitmesi.30 — Hayvanın üstünden inmemek.31 — Üç arkadaşın aralarında birini emir edinmemesi.32 — Arkadaşı geri kalınca, onu beklememek.33 — Kadının eğer üzerine binmesi. 34 — Vehme yemeğini terk etmek.35 — Yüzü koyun yatmak.30 — Sipersiz dam üstünde uyumak.37 — Eli yağh yatmak.38 — Yanında köpek tutmak. 39 — Yolda binek hayvanının boynuna çan asmak.40 — Bir iki kişinin yalnız yolculuğa çıkması.41 — Scğan ve sarımsak yeyip toplantıya gitmek.42 — Abdesti terk etmek, 794 MARİFETNAME 43 — Guslü terk etmek.44 — Namazı terk etmek.45 — Ta’dil-i erkânı terk etmek46 — Cema’atı terk etmek.47 — Safları düzeltmeyi terk etmek,48 — îmama muhalif hareket etmek,49 i — Cum’a namazım terk etmek.50 — Zekât vermeyi terk etmek.51 — Ramazan orucunu terk etmek.52 — Kazaya kalan namazlarını kılmamak.53 — Keffâretleri yerine getirmemek.54 — Adakları yerine getirmemek.55. — Sadaka-ı fıtri terketmek,56 — Kurban kesmeyi terk etmek.57 — Haccı terk etmek58 — Cihâdı terk etmek.59 — Namaz kılmayan kadını yanında tutmak.60 — Din kitaplarını başına yastık etmek.61 — Çalgı âletlerini evinde saklamak.62 — Tehlikeli gemilere, vâsıtalara binmek.63 — Kuşlan kafeste habsetmek.64 — Bakkala borçla eşya almak.65 — Asık suratla satış yapandan alış veriş yapmak.66 — Müsrife sadaka vermek.67 — Cami’de dilenciye sadaka vermek.68 — Allahü Taâlâ’nın ismi yazılı olan kâğıda bir şey sarmak ve koymak.69 — Kur’ân okumasını .unutmak.70 — Faiz almak ve vermek.71 — Yiyecek maddelerini ucuz alıp stoklayıp pahalı satmak.72 Şehre gelen yiyecekleri yolda karşılayıp almak.73 — Esiri yakınından ayırmak.74 -Ş 5 . İne’dir. Parayı, şer’i devir ile faydaya vermek.75 — Şehirlinin köylüye fazla semenle (değer üe) veresiyesatması.76 — Kendine lâzım olmıyan satılık malın fiatını yükseltmek.77 — Hatibin uzun hutbe okuması. 78 — Zengin olanın borcunu ödemede ihmal etmesi. 79 — Sadaka için vekil olantn, o sadakadan kendine alması,80 — Yanlışlıkla alınan şeyin, kendi yanında kalan bede«liyle faydalanması.81 — Mezar üzerinde mum yakmak.82 — Verdiği hediyeyi geri almak.83 — Çarpışma esnasında kâfirden kaçmaktır.. işte bu afetlerden sakınan dinin edeb ve erkânı ile takvâ yoluna giden kimse iki cihân saadetine erişir.

Hafızayı kuvvetlendiren ve Ezberlemeyi, kolaylaştıran Sebepler:1 — Az yemek. 2 — Çok tekrâr etmek.3 — Geceleri namaz kılmak ve ibâdet etmek.4 — Salatü selâmı çokça getirmek.5 — Kurân-ı kerimi çok okumak.6 — Bütün günâhlardan el çekmektir.7 — Misvak kullanmak.8 — Her sabah aç karnına bal içmek.9 — Her gün aç kamına yirmibir tane kırmızı kuru üzüm yemek.10 — Balgamı gideren her şeyi yemektir.Unutkanlığın sebebleri:1 — Çok günah işlemek.2 — Çok düşünmek ve üzülmek.3 — İşinin çok ve dağınık olması.4 — Taze geşniz yemek.5 — Ekşi elma yemek.6 — Deve katan arasından geçip gitmek.7 — Ense çukurundan kan aldırmak.8 — Mezar taşlarındaki yazıları okumak.9 — Asılan adamın yüzüne bakmak. 10 — Canlı biti yere atmak. 796 MARİFETNAME Fakirliğin sebebleri:1 — Günâh işlemek.2 — Yalan söylemek. 3 — Sabah vakli uyumak.4 — Bir gün bir gecede sekiz saatten çok uyumak.5 — Soyunup çıplak yatmak.6 — Çıplak iken abdest bozmak. 7 — Bir yanı üzerine yaslanıp ekmek yemek.8 — Ekmek kırıntılarım yere dökmek.9 — Cenabet iken ağzını yıkamadan yemek,10 — Soğan ve sarımsak kabuklarını yakmak.lİ'.—r Geceleyin evi süpürmek.12 — Çöpleri evla/,içinde biriktirmek.13 — Yaşlıların önünden yürümek.14 — Anne ve babasını isimleri ile çağırmak.15 — Eline geçen çer çöple dişlerini kurcalamak.16 — Toprak ve çamur ile ellerini yuvmak.17 — Eşik üzerinde oturmak.18 -r=- Kapının bir kanadına dayanmak.19 — Helâda abdest almak.20 —» Elbisesini üzerinde dikmek.21 — Yüzünü yıkayınca eteğiyle silmek.22 — Evde örümcek yuvası saklamak.23 — Namazı kılmada gevşek davranmak.24 Sabah namazını kıldıktan sonra cami’den erken çıkmak.25 — Her sabah çarşıya erken gitmek. 26 — Çarşıdan eve geç dönmek.27 Dilencilerden ekmek kırıntılarını satın almak.28 — Kendi evlâdına beddua etmek.29 — Biti ateşe atmak.30 — Gece kapların ağzını açık bırakmak.31 —- Mumu, kandili nefesle söndürmek.32 — Boğumlu kalemle yazmak.33 Dişi kınk tarakla taranmak.34 — Anne, baba ve hocasına duayı unutmak. 797 ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI HAZRETLERİ 35 — Sangını otururken sarmak.36 — Ayak donunu ayakta giyyiek.37 — Dilenciye kızıp boş çe^rmek.38 — Kısıp ihtiyacından harcamak.39 — İsraf edip haddini n çok harcamak.40 — Geçim isIfM imîr gevşek davranmak.41 — Kapısız e--d' güce yalnız yatmaktır.Zenginliğin sebebi eri-,1 — Fakirlere sadaka vermek.2 — Herkese tatlı dilli olmak.3 — Herkese karşı güler yüzlü olmak.4 — Güzel yazı yazmak.5 — Seher vakti uyanmak6 Ev üe kapı önünü de süpürmek7 — Kaplan iyice temizlemek.8 — Beş vakit namazın farzlannı ta’dil-i erkân ve vaktinde kılmaktır.9 — Kuşluk namazı kılmak.10 — Her gece Tebâreke sûresini okumak.11 Ezandan önce mescide gitmek.1 — Devamlı abdestli durmaya çalışmak.13.— Sabah namazının sünneti ile vitir namazını evindekılmak. m P| Fecrin doğmasından, güneşin doğmasına kadar dün ya kelâmı etmemek.15 —- Vitri küdıktan sonra konuşmadan yatmak.16 İjjŞ Kadınlarla az oturmak.17 — Boş söz konuşmamak.18 — Az konuşmak.19 — Sabahm sünneti ile farzı arasında yüz kere «Sübhâ-nallahi ve bihamdihi sübhânallahil azîm» demek.20 — Her cuma günü yetmiş kere: «Allahümmegnini bi - halâlike an haramike vekfini bi fadiıke ammen sivâk» duasınıokumaktır.İmam Muhammed GazâJi (rahmetullahi aleyh) hazretlerinin bu münacâtı iki dünya saadetini câmi olduğu muhakkaktır: 798 MARİFETNAME «Allalıüme innâ nes’elüke minen-nimeti temamihâ ve mi-nel’ismeti devâmihâ ve minerralımeti şümûlihâ ve minel âfiy" yeti husûlihâ ve minel’lşi ergadehü ve minel umu es’adehü veminel fadlı a’zebehü ve minellütfi enfealıü ve minel ihsanıetemmühü ve minel-en’aım c’ammehü.»Allahümme kün lenâ ve lâ tekün aleynâ ve hakkık bizzi- yâdeti âmâlenâ vakrun bilâfiyyeti gudâvvena ve âsâlena veh-tim bisseâdeti âcâlenâ vec’al ilâ rahmelike masiranâ ve mâle-nâ vesbub sicâle afvike alâ zünübina vemniin aleynâ bi ıslâhıuyubinâ vec’alittakvâ zânedâ vel'afiyyete libâsenâ ve lı dinikeictihâdenâ ve aleyke tevekkeinâ ve itimadına vel cenneti meâ-benâ.Allahümme sebbitnâ alâ nehcil istikameti ve eiznâ minmücibatin-nedâmeti yevmel kıyâmeti ve haffif annâ sikelel ev-zân verzuknâ işetel ebrârı vekrinâ vasnf annâ verrel-eşrânva’tık nkabenâ ve nkabe âbâ’inâ ve nkabe ümmetâtinâ ve n-kabe cemiril-müdinlne vel-müminatı minennâr, yâ Aziz, yaaffâr, yâ Çelil, ya Cebbâr, ya Muheymin, ya Settâr, ya Allahbifadlike ve cûdike ve keremike ya ekremel ekremin, bir rah-metike ya erhamerrahimin!»SON SÖZYukarıda anlatılan taat ve ibâdetleri ve burada bildirilenmuamele edebleri velilerin 1 âdetlerini insana kolaylaştıran İlâhi isimlerle sıfatların ansını ve rûhu sevindiren Allah'ın vahdeti:Ey Aziz! Vahdet ehli şöyle demişlerdir:İnsanın nefsi şehvet meyli ile galib ve diri, kalbi sâhibin-den gafil ve ölü, aklı cism ile tabiatın karanlığında şaşkın vemahbus, rûhu çokluk sebebiyle, vahdetten utangaç ve üzüntülü oldukça, taat ve ibâdet ona zor olur. Böyle bir insanınGünâh ve şehvetlere meyli çok olur, insanların hukukunu gözetmek, edeblerine riâyet etmek ona ağır gelir. Uygunsuzluk,ihmâl ve gevşeklik nefsine kolay gelir. Böylece o kimse, rabbine taatsiz, edeb ve erkmişiz, insanlıktan habersiz kalır. Çünkübu gibi kimseler, çok yemek, içmek vo uyumak arzularıyla doludur. Hayvani sıfatlarla sıfat tanınıştır liaşka lıir ûlorııde yaşar ve sırf nefsin şehvelleri ile meşgul oiuı. Fakat eğer o hamve bilgisiz olan kimse, günlerce yemeği, uyumayı ve konuşmayı azaltsa, insanların sohbetinden uzuklaşsa, gece ve gündüz Lâilahe illallah kelime i tevhidi uzun nefes ile tekrar edip,hâtıra ve düşünceleri gidermekle kalblerin sâhibi olan Allah’a yönelse, kelime-i tevlıîain devamında yerleştirilmiş olan vahdet nûru onun kalbine dolar ve o vahdet nuru her yönden kâi-nât sahifelerine aksedip alemdeki karanlığı ve kalbleri karartan her şeyi yok eder. Allah'tan başka olan her şey bu nûrlasilinir. Böylece tavır ve hareketlerin çokluğu ona (arife) hayalgibi görünür ve vahdet âlemini bulur.Bu hale gelen zatm o vakit hayvânı nefsi ölüp, insani nefsi olan kalbi hayât bulur. Mücerred (soyut) aklı tabiat zindanından çıkıp, Rahmâni lütuflarm fezasına gelir. Rûhundan çokluk perdeleri kalkar, Vahdet güneşi basiretle müşâhede olunur Kendi beşeri sıfatları yok olup, Hakkın emrine tazîm vehürmet eder, her mahlûkuna şefkatle dolar. O'nun güzel isimleri ile sıfatlanır. Bu duruma ulaşmış olan zat, bütün günahve kötülüklerden ikrah ve nefret duyar. Allah’a ibadet ve taati her şeyden daha lezzetli ve tatlı bulur. Onun mahlûkatına merhamet, muhabbet şefkat ve hürmet ile hizmet eder. Onuniçin ne gam, ne üzüntü, ne elem, ne keder, ne hastalık vardır.Ne kimseden korkar, ne de kimseden bir şey bekler. Ancak Allah için, O'nun bütün mahlûklarına lutf ve yumuşaklıkla mua ; mele eder, edeb ve hürmetle konuşur. Zirâ o, her mahlûku!,gölgeler gibi sâhiblerine uyup gittiklerini, duruş ve hareketlerinde âlınları yed-i kudretinde olan hareket ettiricilerinin emrinde boyunlarını büküp yürüdüklerini ve istenen her yönegittiklerini görür.O zaman o ârif, kendi alnı yed i kudretinde olan sâhibin-den bir an gâfıl olma/ İliç kimseye meyi ve itimâd etmez. Hiçkimseden eziyet ve sıkıntı bulmaz. Ona göre büyükle küçük yenginle fakir, akraba ile yabancı, iyi ile kötü, yakın ile uzakhep birdir. Her işi Hakkın kudretinde her işi yakmen O’ndan800 MARİFETNAME bilir, hizmetçileri, dostlan ve düşmanlan kendisine ne yaparlarsa yapsınlar, hakkmda ne dilerlerse dilesinler, ancak Allah’ın muradı ise o olur. Zira o razı olan kul, teslim ve nzâ ile kendi nefsinden ve arzulanndan vaz geçmiştir. Mevlâ’ya kavuşmaktan başka muradı kalmayıp Hakkın muradını kendi mu- râdının aynı bulmuştur. Cenab-ı Hak, kullannm eliyle her neiş yaptırmışsa aynen onun muradı olmuştur. Onun için o fâzıl,üstün zat, herkese afv ve insafla davranır, Cenab-ı Hakkınkendisine yüklediği, insanlann sıkıntılarına istiyerek ve nzâile katlanır. Hak taâlâ’nın bu sıfatlamalanna karşılık olan isimlerinin 2 uhuru için onu aşağılık, alçak gönüllülük, ıztırar,kmlma alıp, her gönülde onunla edebli olur. Hak taâlâ daonu sever. Halkın dili ile ona mehd-ü sena eder. O zaman o kâmil zat, vahdeti çoklukta ve çokluğu vahdette bulur. Ona göre uzlet ve sohbet birdir. O cismini halka, kalbini Hâlıka verip, huzur ve sürüre dalıp Hak ile kalır. Halkile her muamelesi, Hakka uygun olur. Bir şeyden zühd etme yip, her şeyi kendi yerinde kullanılabilir. Her varlığı Allahütaâlâ’nın işaret ve alâmeti görüp, Habib-i Hudâ gibi ta’zim ilemuamele eder. Kalblerin sevgilisi olup iki dünya saadetini bulur. Şirk ve şek azabından kurtulur Tevhid ve irfân ile zevk-usafa eder.Yâ rabbi bize de nasib eyle. Onların sevgisini ihsân et ve bizi onlarla beraber kıl.NAZIMBu tevhid oldu aslı her kemâlinKamu zevka çü tevhid oldu mebdeAzaba bâis olan şirk ü şektirKişinin şirki denludur azâbıKişinin şirkten pâk olsa canı.Bir işi Zeyd ü Amrin bilmeyeydiGel ilmi Zeyd ü Amra tapmağı koyUsât-ı mü’minini yaktığı nârEğer şirk hafidir, ger celidir 801 ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI HAZRETLERİ Hudâ kılmaz velisine azâbıBu ma’nadan ona kim ere irşâdMuvahhid eylemez hiç gayrı isbâtRivâyet kılınır ki pîr-i BistâmO denlü cidd ü sa’y û dikkatiyleBakıp her hâline o merd-i faikDemiş bir Hakka lâyık iş yok elhakDenilmiş bilmez misin süt yediğinBu sözle bulunur mu sende tevhidUyan gafletten imdi âkil isenÖlüp gitmezden evvel koy hevâyıSivâ-yı Hak, hevâyile hevestirÇü sen irfân için geldin cihâneNedir dersen eğer anın tarâkıSalâha gerçi her ma’ruf yoldurKi terk eyler mukaddem masivayıİrişir sonra hoş tevhid-i zâtaBu tevhide eğer ermek dilersenHemân zikr ile dâim kar’-ı bâb etDilersen olasın makbul-i hazretDilersen kim kabûl ede seni RabGözet yerli yerinde her makamıHakikat eylesin sırrında cevlânHablbullaha sen kıl iktidâyıKi şirk ü şektir aslı her dalâlin.Azâb-ı ekbere şirk oldu menşe.Eren tevhide zevk etmek gerektir.Er isen gayet eyle içtinâbı.O görmez hiç azâb-ı dü cihânı,Azâba cism ü canın salmayaydı.Kamu enva’-ı şirk ü şekten el yu.Anın çündür beyim şirk-i hafi var.Kamudan pâk olan lâbüd velidir.Veli ol, şirkten kıl içtinâbı.Bir işi Zeyd ü Amra kılmaz isnâd.Ki et-tevhidü iskat ül-izâfât.O şeyh-i Bâyezid ol sâhib-ikdâm.Odenlu halvetiyle, uzletiyle. MARİFETNAME Arayıp bulmamış bir Hakk’a lâyık.Meğer var ise, tevhidim var ancak.Yüreğim ol süt ağnttı dediğin.Aceb sen nerdesin, yâ kande tevhîd.Muvahhid ola gör ehl-i dil isen,Hudâyı bil, yok anla mâsivâyı,Bil ancak Hakkı kim, Allah beştir.Hiç etme arada türlü behâne,Bilir Hakkı bilen nefsin hakiki,Hakikatta ve likin sâlih oldur.Geçer nefsinden ol anlar Hudâyı.Bakıp kalmaz bu ef’alü sıfâta.Saray-ı vahdete girmek dilersen,Sivâyı terk edip ref’-i hicâb et,Müeddeb ol bulasın tâ ki kurbet.Müeddeb ol, müeddeb ol, müeddebUkul-ı nâsa göre de kelâmı,Şeriat zâhirin hıfz etsin ey can.Sırât-i müştekime git hüdâyı.MÜNÂCAT Bismillahi varlığın açıcısı. Velhamdülillahi her varlığınmazharı. Lâ ilâhe illallahü vahdehü lâ şerikeleh (Allahdanbaşka ma’bud yoktur. Ortağı benzeri yoktur).Allahü ekber! İş Ondan başlar ve yine Ona döner. Ve sûb-hânallahi Ondan başka meşrûd, O’ndan başka ma’bud yoktur.Birdir, tektir. Onun gibi bir yoktur. Onun bir ve var olduğunugösteren delil ve. işâretler her şeyde vardır. Sim idrâkten mü-nezzehdir.Lâ havle velâ kuvvete illâ billahil aliyyil azim. Her haynnOnunla inmesini, her zararın Onunla gitmesini, bütün kapalı, yolların Onunla açılmasını ümid ederim. Biz Onun içiniz veOna dönücüyüz. Umulan, düşünülen ve hakiki maksad O Al-lahdır. llhâm, anlayış ve cömerdlik O’ndandır. Ondan olanlarda beğenmemezlik, kavga ve inad yoktur, içi ehadiyyet, dışı 803 ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI HAZRETLERİ vahdaniyyetledir. Onunla hiç bir şey yoktu, şey ise hakikatta yoktur. Evvel, Âhir, Zâhir ve Bâtın O’dur. O her şeyi bilicidir-,olmadan ve olduktan sonra. Kendini medheden O’dur. Hamdeden de hamd edilen Odur. Zâtı bir, isim ve sıfatları birdir.Cüz’ileri ve küllileri bilicidir. Belki mevcûd yalnız Odur.Yâ rabbi, bu hâzinenin kapılarını bana aç! Bu işaretlerinhakikatlarını bana bildir. Beni huzurunda bulundur. Yalnızsana döneyim. Seninle olup, kendimi görmiyeyim. Tecellininzuhûru ile bütün sıfatlarımı yok eyle. Senden başkasına dönen yüzüm olmasın. Müşahedem yalnız sana olsun.Yâ rabbi, bana rahmet ve inâyet nazan ile nazar eyle. Beni, her şeyden koru, senin müşâhedene bir şey perde çekmesin. Yalnız seni müşâhede edeyim. Ey her şeyin yed-i kudretinde olduğu! beni tecellinle hudu üzre kıl. Ey herşeyin kendisine döndüğü! Ey kendini, kendinden başkası hakkıyle bilmiyen!Ey mutlak var olan! Ey arzuların üstünde cömerd olan!Ey.Mevlâm! Sen bana benden evlâsın. Seni nasıl maksadedinmiyeyim! Halbuki sen kasd ve niyyetlerin ötesisin. Seninasıl isteyeyim, istek ise uzaklığın kendisidir. Yakın ve hazırolan aranır mı? Sen bâtınsın, bilinemezsin, seni nasıl bileyim?Sen Zâhirsin, her şeyde bilinirsin, seni nasıl bilmeyeyim? Eha-diyyette varlığım olmayınca* seni nasıl tevhid edeyim? Seninasıl tevhid etmiyeyim ki, tevhid kulluğun simdir.Sübhâneke lâ ilâhe illâ ente (senden başka ilâh yoktur).Senden başka bir yoktur. Sen Sensin. Senden başka ilâh yoktur. Ey işi bilinmez eden, sırrı gizliyen ve hayrete düşüren. Ondan başka ilâh olmıyan.Yâ rabbi, senden ehadiyyet sırrının keşfini istiyorum. Hakiki kul olmamı ve rubûbiyyetini idrâk etmemi diliyorum. Benancak şeninle vanm, senin dilemenle de yokum. Sen işe kendinden öncesi ve sonrası olmayansın, bâkısm, hayysm, kay- yumsun, kadimsin, bilensin, bilinensin.Ey kendini, kendinden başkası hakkıyle bilemiyen Allahım! Senden, kendimden sana kaçmamı istiyorum. Senin içintoparlanmamı diliyorum. Tâ ki varlığım, müşâhedem için yere 804 MARİFETNAME olmasın. Ey maksudum! Ey ma’budum! Seni bulursam, birşeykaybetmiş olmam. Seni bilirsem, bilmediğim şey olmaz. Senimüşâhedeedince, sende fâni olunca, şenle beka bulunca vemüşâhedem sen olunca bir kaybım olmaz. Senden başka ilâh yoktur. Şâhid ve meşhûd sensin! Ey Karîb ve ey Mucib!Ey rabbim, ey her şeyi duyan! Bana seni duyur. Ey herşe yi gören! Beni şenle baktır. Ey Karîb ve ey Mucib!Ey rabbim, ey her şeyi duyan! Bana seni duyur. Ey herşeyigören! Beni şenle baktır. Ey Alîm, bana senden öğret. Ey Hayy,beni zikrin ile ihyâ et. Ey Mürîd, beni kudretinle irâdemdenkurtar. Arş ve zât hâzineni bana aç. Beni sıfatlarının nurlarıaltında bulundur. Sübhâneke.Ey bana şah damarımdan daha yakın olan. Ey Fe’âlün li-mâ yürid (dilediğini yapan). Seninle vücudumu yok et. Vücudum şenle-olunca yok demektir. Yokluğum şenle olup, benibarlığım düşüncesinden ayır. Dağınıklığımı sende yok olmaklalopla. Senden başka ilâh yoktur. Ey Ehad, ey Samed! Vücudşenledir, secdeler Sanadır. Benden Sana sığınırım. Kendimden yok olmamı Senden istiyorum.Yâ rabbi, benî ehadıyyet denizinin derinliklerine daldır.“Ferdaniyyet sultanının kuvveti ile beni kuvvetlendir, genişrahmet fezana yükseleyim,Yâ rabbi, sen zâtınla kâimsin. Fiilinle ve sıfatlarınla zâhir-şin. Vâhid-i ehad sensin; inandım. Ezelisin, ebedisin. Seninle,başkası yoktur. Sende fâni olmamı, Şenle beka bulmamı isti yorum. Yârabbi beni huzurunda varlığında yok et. Beni sendenkesen her şeyden beni kes. Beni, benden kurtarıp Şenle meşguleyle. Senden alıkoyan her şeyden beni koru,Yâ rabbi, Senin Varlığın haktır. Ben ise' yokum. Senin be-kân zâtınla, benimki arazladır. Bu yok’a ihsânda bulun da, yokgibi olayım, Sen ise hep aynısın. Zevâl bulmazsın.Yâ rabbi, hey gaybda Bâtın sensin. Her açıkta zâhir sensin. Sana nasıl münacât edeyim, münâci sensin. Nasıl nidâ ede yim, münâdi sensin. Senden başkasını düşünmekten beni koru. Başkası yok, ben varım, ben de yokum, yalnız sen varsın. Süb-hâneke.Yâ rabbi, taat Sana fayda vermez, isyân sana zarar ver-dmez. Kalbler melekûtu ve alınlar yed-i kudretindedir. Her şeyOna dönücüdür. Sırrımı, vahdaniyyetinin sırn ile takdis eyle.Rubûbiyet cemâlinin şarabı ile rûhumu sarhoş eyle. Aklımıledünni ilmin ile süsle, kalbimi hazretinin nûru ile nurlandır,beni kötü huylarımdan arındır. Velim sensin, Mevlâm sensin.Ölümüm ve hayatım ancak senin elindedir.Yâ rabbi, beni bütün mahlûkatmdan kaybet! Alemdekiişlerinin tasarrufutı şûhuduyla muhafaza eyle. Yâ rabbi senitevessül eyledim. Senden istedim. Senden başkasına rağbet etmedim. Senden başkasını istemem. Senden başkasını taleb etmem Senden başka ilâh yoktur.Yâ rabbi, her şanda beni Şenle bulundur. Basiret gözümütevhid fezasına aç. Herşeyin kıyamını seninle müşahade edi yorum. Bakışımı herşeyden çevir. Ey fadl ve cûd sâhibi.Ya rabbi, içimi ve dışımı âlemdeki pisliklerden temizle!Eşyanın hakikatim bana bildir. Hazretine yakınlığa engel olanherşeyden beni kurtar. Düşünce defterimden, a’yanın eşkâlinisil ve ona yakınlık sırrını yaz. Tabii ve beşeri zulmetlerimi, zâtının nûrunun tecellisi ile gider.-Ya âlimen bizâtıs-sudûr.Yâ rabbi, varlığımdaki benliğin fenâsını, şühüdumun kalmasını senden istiyorum. Yâ mevcûd! Ya maksûdum! Yâ ma’budum! Yâ hû! Yâ men hûhû! Ey, kendinden başka olmıyan.Yâ Evvel, yâ Ahir, yâ Bâtın. Sübhâneke lâ ilâhe illâ entel vâ-hid-ül ehad ül-ferd*us samed. Yâ kerîm birahmetike ya erha-merrahimin.Ariflerin münâcâtı ile bu kitabı bitirdim. 

 MARİFETNAME NAZM: Hakksya ölmez oğuldur bu kitâbKim bunu okursa, merd-i kâr olurBu kitabı okuyanı, yazanıAndırır hayr ile ânı bi hesâb,Kim m l'ehm eyler o berhordar olur.Ma’rifet genciyle bay et yâ gani.Bu kitabın telif târihi 1170 (M. 1756) dır.Alimleri din ilmini ikrâm eden, ârifleri hakkul-yakîn ileşereflendiren Rabbil-âleminin huzurunda en büyük şefaatçiolan Peygamberimiz Muhamed Mustafaya salâtü selâm olsun! 807 MÂRİFETNÂME’den ORİJİNAL ŞEKİLLER Bu bölümdeki şekiller;MARlFETNÂME’nin1330 H. (1911 M.) tarihliAhmet Kâmil Matbaasınüshasından alınmıştır.Naşiri :İstanbul Sultan Bayazıt'daÇadırcılar Kapısı’nda

Kınmi Yûsuf Ziya